نقوش و طرحهای قالی و فرش سجاده ای نه تنها زینتبخش خانهها و تالارهاست بلکه روایتکنندهٔ داستانها و افسانههای ملی و دربردارندهٔ هنر، فرهنگ، سنت و آداب و رسوم یک منطقه است. بطور کلی میتوان گفت که نقش و نگارهای فرش زبان گویای یک فرش است و بدون آنها فرش مرده است. نقش و نگارهای فرش در هر منطقه بیانگر مفاهیم و معانی از دل آن اقلیم و فرهنگ مردمانش است.
بخش یک : ماهیت نگارهها
محیط اطراف ما را اشکال و طرحهای متفاوت دربر گرفتهاند که هرکدام از آنها به طریقی مفهومی را دربر میگیرند و یا بیانکنندهٔ موضوعی خاص هستند. شکل، مفهومی است گسترده و بسیار فراگیر که هر مورد قابل تصوری را دربر میگیرد اعم از شکل ظاهری اجسام تا کلمات، ارقام، حروف و نشانههای مختلف که هرکدام به طریقی ذهن را متوجه مفهوم خاصی میکند. مثلاً کلمه «آب» که ذهن ما را متوجه سیال بودن، تشنگی، جاری بودن … میکند و یا شکل دایره که مفهوم کامل بودن، بسته بودن و … را دربر دارد. به طور کلی میتوان گفت که هر شکل نشانهای است، نشانهای که مفهومی جدا را زنده میکند. نشانهها بر دو گونهاند؛ نمادین و غیرنمادین. زمانی که میخواهیم مفهوم «درخت» را نشان دهیم میتوانیم آنرا با کلمهٔ درخت و با نشان و شکل خاص آن ‡ مشخص کنیم، اما آیا مفهوم عشق، دوستی، تفکر و از این دست را که جنبه بیرونی ندارند را میتوان با نشانه مفهوم کرد؟ اینجاست که «نماد» به کمک ما میشتابد و عشق را مفهوم میکند. نمادها کار را برای نشان دادن مفاهیم و معانی انتزاعی آسان می کند. نمادها هم می تواند فرهنگی و هم جهانی باشد.
پروفسور گوستاویونگ در کتاب «انسان و سمبولهایش» مینویسد: «وقتی انسان برای گنجانیدن بعضی مفهومها در نشانه با مشکل روبرو شد، دست به دامن نماد میگردد چرا که نماد قدرت بیان او را افزایش میدهد.» نشانهها اشکالی هستند قراردادی که انسان در طول تاریخ بوجود آورده است.
نشان H حرف هشتم از حروف لاتین است که در هر کلمه ای نقش خاصی را ایفا میکند، اینکه چرا این شکل و نشانه به عنوان حرف هشتم حروف لاتین انتخاب و قرار داده شده، معلوم نیست، مهم آنست که ما در طول تاریخ گذشته آنرا از گذشتگان گرفته و پذیرفتهایم.
نشانهها به سبب اینکه بیانگر شکل ظاهری اجسام هستند، معمولاً در تمامی فرهنگها و تمدنها مفهومی مشترک را بیان میکنند ولی نماد چون ریشه در فرهنگ و ذهن مشترک یک تمدن دارد در هر فرهنگی دارای معنا و مفهوم خاصی است و اگر برخی نمادها در فرهنگهای مختلف معنای مشترک دارند به علت نقطه اشتراک بودن آن مفهوم در آن فرهنگها میباشد. به عنوان مثال «اژدها» در فرهنگ ایرانی نماد شیطان و روح پلید است و در فرهنگ چینیها نمادی مقدس و مظهر قدرت و پاکی است.
از طرفی «بته جقه» هم نماد ماهی است و هم نماد سرو خمیده، پس میتوان گفت که بته محل تلاقی دو فرهنگ مختلف است. نماد زبان گویای هر فرهنگ و تمدن است که ریشه در تاریخ آن تمدن دارد.
بخش دو: اولین طرحها
با بررسی طرحها و نقوش پیدا شده در غارهای متعلق به ماقبل تاریخ پی به ذوق و فطرت هنرمندانهٔ انسانهای اولیه میبریم که اکثراً با تقلید از طبیعت و محیط اطراف و با کمک فطرت ناخودآگاه خود نقوش بدیع و انتزاعی آفریدهاند. این طرحها بیشتر جنبه آیینی داشته و ارضاءکننده فطرت پرستشگر انسان میباشد که در نقاشیهای خود با یاری گرفتن از نیرویی غیبی سعی در غلبه بر طبیعت و دشمنان خود دارد، کشیدن تصاویری که در آنها حیواناتی را نشان میدهد که به وسیله انسانها شکار میشوند نشان از آن دارد که خود را برتر و قویتر از دیگر مخلوقات نشان دهد. در طرحهایی که انسانهای اولیه از خود بجای گذاشتهاند نشانی از جنبه تزیینی و زیباشناسانه نمیبینیم و این بعدها در مسیر هدف هنرمند قرار گرفت.
انسان در وهله اول جنبه کاربردی را مدنظر قرار داد و طراحی را به عنوان وسیله ای برای بیان افکار، اندیشهها، آداب و مذاهب خود بکار برد. طراحی وسیله ای شد برای ارتباط بین انسانها که در مسیر تکاملی خود، منجر به اختراع خط شد. طراحی زبانی است زنده که عواطف و روحیات درونی هنرمند را عیان میکند و به او این امکان را میدهد که به راحتی با دیگر انسانها ارتباط برقرار کند. انسان طرحهایش را بر در و دیوار غارها و بعد بر روی بیشتر دستساختههای خود اعم از سفال، ابزار و وسایل زندگی و نیز بر روی فرشها و سجاده فرش ها و زیراندازهایش حک کرد و به این طریق در دنیایی از طرح و نقش غوطهور شد، دنیایی پر از طرحها و رنگهای متفاوت.
سجاده فرش, فرش سجاده مسجدی , فرش سجاده ای, فرش محرابی, فرش مسجدی, فرش تشریفاتی, خرید فرش سجاده ای, فروش فرش سجاده ای, قیمت فرش سجاده ای